Complexe verontreinigingen: een enorme uitdaging

Oude industriële panden zijn tegenwoordig helemaal in trek. Ze vormen een prachtig decor voor grote feesten, hippe restaurants, kunstexposities etc.

Voor gemeenten en provincies zijn de restanten van oude bedrijvigheid, zoals industrieën, chemische wasserijen en garagebedrijven vaak een stuk minder romantisch. Zij worden geconfronteerd met grootschalige verontreinigingen van grondwater en bodem, die zo complex zijn dat de traditionele manier van sanering vaak weinig tot niets oplevert. Zo’n gebied is als het ware een black box, waarop het lastig grip krijgen is. Vaak draait de gemeente of provincie op voor een belangrijk deel van de kosten. Voldoende ingrediënten voor wat je noemt een hoofdpijndossier.

Niets doen is vanzelfsprekend geen optie, omdat de verontreinigingen risico’s kunnen opleveren  voor milieu en volksgezondheid en daarmee ook plannen voor de gebiedsinrichting in de weg kunnen staan zoals woningbouw, Warmte Koude Opslag (WKO) of waterwinning. Daarnaast is er een toenemende behoefte in stedelijke gebieden om het grondwatersysteem in te zetten als buffer tegen wateroverlast ten gevolge van klimaatsveranderingen.

Meerdere milieuthema’s gelijktijdig aanpakken

Bioclear earth gebruikt voor deze situaties een gebiedsgerichte aanpak. De kracht van deze aanpak is dat naar een gebied gekeken wordt als een samenhangend systeem. Zoals de Griekse filosoof Aristoteles al zei: “het geheel is meer dan de som der delen”. Door maatregelen te nemen voor het gebied als geheel, kunnen we grip krijgen op de verspreide verontreinigingen. Wij doen dit door het inzetten van biologische processen  te combineren met techniek, ook wel eco-engineering genoemd.  Eco-engineering biedt de mogelijkheid meerdere milieuvraagstukken gelijktijdig aan te pakken. Zo kan de aanpak van de verontreiniging  worden gecombineerd met bijvoorbeeld  totale verbetering van de waterkwaliteit, klimaatadaptatie, biodiversiteit en leefbaarheid van de stad.

Op basis van een grondige risicobepaling worden de diverse verontreinigingen en hun samenhang in kaart gebracht. Wanneer bron- of pluimsanering effectief is om risico’s verder te verlagen, wordt dit onderdeel van de aanpak. Verontreinigingen met een laag risico kunnen worden bewaakt door een goed uitgedacht monitoringssysteem, of worden beheerd met het inzetten van beplanting voor het vastleggen of afbreken van verontreiniging.

 

 

Bioclear earth heeft op basis van haar kennis en ervaring met het inhoudelijk en procesmatig begeleiden van complexe verontreinigingsvraagstukken een stappenplan ontwikkeld voor de uitwerking van een gebiedsgerichte aanpak:

• Stap 1  Gezamenlijk formuleren van doelstellingen voor het grondwaterbeheer. Het is daarbij belangrijk alle belanghebbenden vanaf het begin te betrekken bij het plan- en besluitvormingsproces.
• Stap 2  Bioclear earth brengt voor de provincie of gemeente meerdere scenario’s in kaart met een duidelijke kosten-baten afweging. Op basis hiervan kan een goed onderbouwde en duurzame keuze worden gemaakt.
• Stap 3 Opstellen van het gebiedsbeheerplan, als handvat voor de gebiedsbeheerder en als beleidsstuk ter goedkeuring door het bevoegd gezag.
• Stap 4 Ondersteuning bij de uitvoering. Dit zal meestal bestaan uit de afkoop van in het beheer op te nemen grondwaterverontreinigingen en monitoring. Maar ook actieve sanerende of beheersmaatregelen zijn mogelijk

Gebiedsgerichte aanpak van diffuse verontreinigingen

In het geval van diffuse verontreinigingen van het grondwater, zoals door de verspreiding van landbouwgif, medicijnresten of uitspoeling van kunstmest is de gebiedsgerichte aanpak een zeer effectieve benadering. Grondwater trekt zich niets aan van de door ons bedachte grenzen, daarom is het van belang vanaf het begin alle stakeholders, zoals waterschappen, gemeenten, provincies en andere belanghebbenden  te betrekken bij het proces. Hierdoor kunnen kennis, ambities en uitdagingen worden gedeeld.

Door te kijken naar het gebied als systeem kan worden bepaald welke middelen er in samenhang met elkaar moeten worden ingezet, om risico’s zoveel mogelijk te verkleinen en het grondwatersysteem optimaal te beschermen en te benutten. Ook in geval van diffuse verontreinigingen spelen eco-engineeringsconcepten een belangrijke rol in de oplossingen die Bioclear earth biedt.

Klaar voor de Omgevingswet

De gebiedsbeheerplannen die tot nu toe opgesteld zijn voor het beheer van de grondwaterkwaliteit, zijn opgesteld conform de voorwaarden die daarvoor zijn gesteld in de Wet bodembescherming. Deze plannen blijven van kracht, ook als straks de Omgevingswet in werking treedt. Wel zijn er straks beperkingen (maar ook kansen!) voor het opnemen van nieuwe verontreinigingen in het beheer. Natuurlijk blijven de voordelen van gebiedsgericht grondwaterbeheer bestaan als de Omgevingswet in werking is getreden. Wij kunnen u helpen met niet alleen de technische afweging van de beste oplossing, maar ook met de juridische kansen en randvoorwaarden om tot een succesvol en uitvoerbaar plan te komen.

Wilt u meer weten, neem dan contact op met Maurice Henssen.