Pilotonderzoek beheersing verontreinigd grondwater met “Zuiverende bomen” in Almelo

In een groenstrook op het industrieterrein aan de Turfkade in Almelo staan sinds kort drie bijzondere bomen. De groenstrook was in de jaren zeventig een afvalstortplaats. Onder deze plek is een verontreinigde grondwaterpluim ontstaan.

De pluim is verontreinigd met vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen die niet alleen afkomstig zijn uit het gestorte afval, maar ook van een verder stroomopwaarts gelegen bedrijventerrein.

Deze locatie is geselecteerd voor een bijzonder pilot, namelijk een onderzoek naar de effectiviteit van de zuiverende bomen en in het bijzonder of deze kan bijdragen aan grondwaterpluimbeheersing en sanering. In dit geval is ervoor gekozen om de sanering te focussen op dichloorethenen en vinylchloride verontreiniging op een diepte van 4,5-5,5 m onder maaiveld.

Hoe werkt de zuiverende bomen technologie?

Met de zuiverende bomen kan verontreinigd dieper gelegen grondwater worden bereikt dat normaal gesproken niet bereikbaar is voor de wortelzone. Daarvoor wordt de boom in een speciale bak geplaats met daarin een soort rietje. Het grondwater wordt door de beplanting omhoog gezogen naar de wortelzone, waardoor een hydraulische verbinding ontstaat tussen het verontreinigde grondwater en de wortelzone. De bak wordt met een speciaal bodemmedium gevuld wat niet alleen zorgt voor goede groeicondities voor de wortels, maar ook voor de groei van micro-organismen die in staat zijn de verontreiniging af te breken. Wanneer de boom begint te groeien, geven de wortels voedingsstoffen af die er ook voor zorgen dat de micro-organismen in de wortelzone (de rhizosfeer) worden gestimuleerd. De bodem en rhizosfeer werken als een soort bioreactor waarin microbiologische afbraak plaats kan vinden.

Een voordeel van de gekozen pilot locatie is dat er al bacteriën (Dehalococcoides spp.) aanwezig zijn die in staat zijn VOCl af te breken. Alleen is er door een tekort aan voedingsstoffen (koolstofbron) voor deze groep micro-organismen tot nu toe nog weinig sprake van afbraak. De grond waarin de bomen aangeplant worden bevat een hoog gehalte koolstofbron in de vorm van organische stof. De voedingsstoffen die in het grondwater zitten, gecombineerd met de organische stof in de wortelzone van de zuiverende bomen zijn voldoende om de afbraak van VOCl op te starten. In het ontwerp is rekening gehouden met de mogelijkheid om op een later tijdstip extra nutriënten en/of koolstofbron toe te voegen, mocht dit nodig zijn.

Een groene oplossing voor grondwaterverontreiniging?

Het doel van dit project is om te onderzoeken of deze techniek geschikt is om grondwaterverontreiniging op groene manier en kosteneffectieve manier te beheersen en af te breken.

In de pilot is gekozen voor de boomsoorten fladderiep, zomereik en populier om te onderzoeken of andere boomsoorten, dan de vaak toegepaste populier, net zo efficiënt zijn. Verder moet deze pilot uitwijzen of de verblijftijd van de verontreiniging voldoende is voor de volledige afbraak van VOCL in de afbraakzone rondom de zuiverende bomen.

Wanneer de pilot succesvol is, zullen er op meer plaatsen in Almelo dit soort groene inrichtingen (fytoremediatie) worden toegepast. De pilotbomen blijven in elk geval staan, ook als ze klaar zijn met hun schoonmaakactiviteiten!