Hoe kunnen we slim gebruik maken van het levende bodemsysteem voor een duurzame landbouwpraktijk?

Kunnen we het stikstofprobleem en veranderingen in het klimaat aanpakken met hulp van bodemleven? Elke landbouwbodem zit vol gratis arbeidskrachten: nuttige bacteriën, schimmels en bodemorganismen die de boeren en ons milieu ondersteunen. Dit project, in opdracht van de Provincie Fryslân, Groningen, Drenthe en Friesland Campina, biedt wetenschappelijke inzichten in de potentie van bodembiologie en verkent concrete toepassingsmogelijkheden voor de praktijk.

Wat is de invloed van bemesting op het functioneren van het bodemleven?

In onze zoektocht om het bodemleven beter te leren kennen, zijn we begonnen met de rol van mest.

Het doel is om meer inzicht krijgen in hoe verschillende methoden van mesttoediening de wormen en de microbiologie (bodemmicrobioom) in de bodem beïnvloeden.

Onderzoek: waar hebben we naar gekeken en hoe?

Voor dit onderzoek hebben we gebruik gemaakt van moderne DNA-technieken om het complete bodemmicrobioom in kaart te brengen. Het microbioom vormt een weerspiegeling van de condities, historie, kwaliteit en het beheer.  Uit ons onderzoek blijkt dat elke boer zorgt voor een eigen unieke ‘vingerafdruk’ door de manier waarop hij zijn land bewerkt in combinatie met de eigenschappen van de grond.

Vergeleken zijn drijfmest, via zodebemesting en bovengronds, digestaat en vaste mest.

Resultaten en aanbevelingen Bovengronds bemesten: een kansrijke methode

Een opvallend resultaat van ons onderzoek is dat bovengronds bemesten een interessant handelingsperspectief biedt met belangrijke voordelen voor boer en milieu. Voordelen van bovengronds bemesten zijn bijvoorbeeld :

• Het stimuleert micro-organismen die stikstof gratis kunnen vastleggen. Dit biedt de mogelijkheid om te besparen op kunstmest. Door te besparen op kunstmest wordt het risico op uitspoeling van stikstof naar het milieu verminderd en tegelijkertijd worden de kosten verlaagd.
• Het past goed in het actieprogramma Klimaatadaptief Nederland omdat het ook micro-organismen stimuleert die de bodem droogtebestendiger maken.
• Het  kan mogelijk de emissie van broeikasgassen zoals lachgas en methaan  verlagen. Om dit te bevestigen zijn nadere onderzoek met emissiemetingen nodig.

Digestaat uit monomestvergisting: kansen en uitdagingen

Het gebruik van digestaat als meststof roept nogal wat discussie op, vooral vanwege de angst voor ziekteverwekkers en het idee dat het ten koste zou gaan van de bodembiodiversiteit. Uit ons onderzoek blijkt echter dat digestaat als meststof niet leidt tot een hoger risico op het voorkomen van ziekteverwekkers. Bemesting met digestaat biedt zelfs een aantal voordelen op ten opzichte van drijfmest.

Door deze positieve effecten op bodemgezondheid en het milieu lijkt digestaat in bepaalde omstandigheden een betere meststof dan drijfmest.

Het gebruik van digestaat kent ook uitdagingen. Digestaat is een snelle stikstofbron wat gunstig is voor plantgroei, maar dit stimuleert ook de nitrificeerders in de bodem wat het risico op nitraatuitspoeling vergroot. Meer onderzoek is nodig om de optimale toepassing van digestaat te bepalen.

In rapport Effecten van bemesting op bodemleven en de stikstofkringloop vindt u nog veel meer informatie over dit onderzoek. 

Wil je meer weten over dit onderwerp, neem dan contact op met Eline Keuning of Jidske Knigge.