Omgaan met verontreinigingen in grondwater binnen de nieuwe Omgevingswet.
In 2022 is het zover: de inwerkingtreding van de nieuwe omgevingswet. Gemeenten, provincies en waterschappen staan voor de uitdaging hun visie en plannen uit te werken, voor grondwaterkwaliteit en duurzaam gebruik van de ondergrond binnen de Omgevingswet. De Wbb (wet bodembescherming) stopt te bestaan, gemeenten zullen primair verantwoordelijk zijn voor de bodem, de provincies blijven verantwoordelijk voor het grondwater. Met het wegvallen van de Wbb ontstaat de vraag: wat doen we met de (resterende) verontreinigingen in het grondwater? Een taak waar “Bodem” en “Water” samen mee aan de slag moeten, en waarin samenwerking tussen gemeente, provincie en waterschap essentieel is. Met onze stapsgewijze aanpak “Gebiedsinzicht uit data”, creëren we samenwerking tussen partijen en leveren we uitgangspunten voor beleid en input voor omgevingsplannen en water(beheer)programma’s.
Centraal in onze aanpak staat het verzamelen en samenvoegen van data uit verschillende beschikbare databases. Onze visie is dat kennis uit data leidt tot inzicht en begrip tussen partijen en de basis biedt voor constructief overleg. We combineren data van gemeenten, provincies, waterschappen en eventueel andere stakeholders. Met een “zeef” - ons informatiefilter – verwerken we de data en maken we overzichten. Deze overzichten worden vervolgens gebruikt voor overleg met de ketenpartners.
Door deze werkwijze krijgen overheden een veel scherper beeld van de gehele verontreinigingssituatie. Is de grondwaterkwaliteit in een gebied geschikt of juist limiterend voor de beoogde functie? Waar liggen nog aandachtsgebieden? Waar is een actie nog nodig en door wie? Op grond van onze inventarisatie kunnen met alle betrokken partijen gebiedsgerichte afspraken worden gemaakt. De verschillende programma’s kunnen op elkaar worden afgestemd en de verkregen inzichten zijn prima bruikbaar voor de bekende “warme overdracht”.
Onder de nieuwe Omgevingswet kunnen gemeentes functies toedelen aan gebieden. Ook daarvoor is inzicht nodig: waar is wat wenselijk vanuit maatschappelijke ontwikkelingen en welke waterkwaliteit is daarvoor nodig. Provincies geven in samenspraak met het waterschap aan waar de grondwaterkwaliteit aan de eisen voldoet, maar ook waar nog maatregelen nodig zijn op grond van de Kaderrichtlijn Water. Programma’s worden zo vroegtijdig afgestemd met de betrokken stakeholders en instructieregels zijn dan een logische vastlegging van gemaakte en bekende afspraken.
Bij gebiedsgerichte projecten is de sleutel tot succes de samenwerking tussen alle betrokken partijen. Daarbij is het uitwisselen van data een essentiële stap om tot een gemeenschappelijk begrip en een logische samenwerkingsvorm te komen. Dit geldt niet alleen voor bestaande historische verontreinigingen, maar ook voor nieuwe opkomende stoffen. Op deze manier kunnen we het beste halen uit de mogelijkheden die de nieuwe omgevingswet ons biedt.
Een goed voorbeeld van hoe er voorgesorteerd kan worden op de nieuwe omgevingswet is de uitvoering van onze stapsgewijze aanpak “Gebiedsinzicht uit data” voor de provincie Limburg.
Door een grondige actualisatieslag van het BodemInformatieSysteem (BIS) heeft provincie Limburg ervoor gezorgd dat medio 2017 actuele en betrouwbare data beschikbaar waren. Deze gegevens hebben we door ons informatiefilter gevoerd met als resultaat een gedegen beeld van alle grondwaterverontreinigingen in de provincie. Nu is duidelijk welke locaties al gesaneerd zijn, waar nog bronnen zitten en welke locaties mogelijk daadwerkelijk (negatieve) impact hebben op kwetsbare objecten, zoals oppervlaktewater.
Vervolgens hebben we in kaart gebracht om welke soort verontreinigingen het eigenlijk gaat en welke ontwikkelingen er spelen in de verschillenden regio’s binnen gemeenten.
Door berekeningen hebben we beoordeeld of grondwaterverontreiniging tot overschrijdingen van bijvoorbeeld de Europees vastgestelde milieukwaliteitseisen kan leiden. Op grond daarvan hebben we locaties die aandacht vergen kunnen onderscheiden van de locaties waar geen risico’s zijn en geen monitoring of aanpak meer nodig is. De toepassing van het filter levert duidelijke categorieën op, waarin de grondwaterverontreinigingen zijn in te delen. Dit resultaat wordt gebruikt om beleid omtrent grondwaterverontreinigingen in te vullen en maatregelen te definiëren in de verschillende programma’s en omgevingsplannen.
Wilt u meer weten over onze aanpak “Gebiedsinzicht uit data”, neem dan contact op met Maurice Henssen.
